Jurt ársins

Ég hef ákveðið að hafa það árlegt hjá mér á blogginu að velja jurt ársins. Að þessu sinni hef ég kosið Risahvönn. Ástæða þess er að vara fólk við áhrifum hennar. 

Eru hættulegar jurtir allt í kringum okkur?

Sumir virðast halda að allt, eða a.m.k. flest, sem kemur úr náttúrunni, og þá sérstaklega úr jurtaríkinu, sé hollt og heilnæmt. Þá gleymist að mörg af lúmskustu og sterkustu eiturefnum sem við þekkjum koma einmitt úr jurtaríkinu. Fáein dæmi um vel þekkt eiturefni úr jurtaríkinu eru blásýra, nikótín, kókaín, ópíum, digitalis, koffín og kannabis en þar að auki er mikill fjöldi eitraðra efna sem eru minna þekkt.

Fyrir utan þessi eiturefni eru ýmis sem valda ofnæmi með útbrotum, snertiexemi eða gera húðina svo viðkvæma fyrir ljósi að jafnvel innilýsing getur valdið bruna (annars stigs) með vessandi blöðrum og sárum. Plöntur sem geta valdið útbrotum af ýmsum toga er að finna nánast alls staðar í umhverfi okkar, sem stofublóm, garðagróður, grænmeti eða villtar jurtir úti í náttúrunni. Sumar af hættulegustu plöntunum, t.d. risahvannir, er auðvelt að þekkja og þess vegna auðvelt að varast.

Það vill svo til að það er eins á komið með jurtum og mönnum, sumar þeirra eru hollar og heilar í gegn og gott og gaman að umgangast, aðrar baneitraðar, varasamar og í raun best að koma aldrei og hvergi nálægt. Þær geta haft lokkandi yfirbragð sem villir um fyrir mönnum en kemur óvænt í bakið á þeim við nánari kynni. 

Athugasemdir

[HP Foss, 19.1.2008 kl. 21:44]

Nú hefur stuðningsmannahópur Bobby Fischer tjáð þá skoðun sína að jarðsetja eigi skákmeistarann í þjóðargrafreitnum á Þingvöllum, þar sem Einar Benediktsson og Jónas Hallgrímsson hvíla. Eflaust verður lífleg umræða um þá skoðun þeirra. Þó að margir hafi virt framlag Fischers til skáklistarinnar var hann mjög umdeildur og eflaust deildar meiningar um hvort að Fischer eigi að hvíla á Þingvöllum.

Væntanlega mun unnusta skákmeistarans ráða því hvað verður um jarðneskar leifar hans og hvort hann verði jarðsettur hér. Ég vonast til að hann muni hvíla hér. Hér dvaldi hann síðustu þrjú ár ævi sinnar, hér fékk hann að deyja sem frjáls maður, eftir að við björguðum honum frá þeim örlögum að deyja sem fangi í fjarlægu landi. Þó að það hafi verið umdeild ákvörðun tel ég að leiðarlokum að það hafi það verið rétt skref. Það hefði verið vont að láta hann grotna í fangelsi, en það hlutskipti blasti við Fischer er Davíð Oddsson lagði honum lið.

Það hefur verið mikil umfjöllun um andlát skákmeistarans í öllum fjölmiðlum á alþjóðavettvangi í gær og í dag. Það verður ekki um það deilt að Fischer var einn þeirra samferðarmanna okkar sem vakti mesta athygli, hvað svo sem okkur fannst um skoðanir hans. Ég var ekki einn þeirra sem deildi hugsjónum hans og skoðunum, en mér fannst mikið til listagáfu hans í skákinni koma. Það er það sem hans verður minnst fyrir að leiðarlokum og það er framlag sem ber að virða. Margir misskildustu snillingar heimsins voru snartjúllaðir en nutu virðingar þrátt fyrir allt, einkum á kveðjustundu.

Þó að Bobby hafi verið gloppóttur snillingur hafði hann snilligáfu - hann var ein stjarnan í Íslandssögunni. Þó að hann hafi aðeins í þrjú ár verið íslenskur ríkisborgari; verið í raun með sama bakgrunn sem Íslendingur og þriggja ára barn á leikskóla, hafði hann markað söguna hér fyrr og nú. Sigur hans í einvígi aldarinnar í skák árið 1972 færði honum merkan sess og fyrir það verður hans minnst. Vonandi mun hann hvíla í íslenskri mold, hér vann hann sinn glæstasta sigur og hér fékk hann að lifa frjáls maður á ævikvöldi sínu.